Żywienie osób starszych - dieta niskowęglowodanowa i niskotłuszczowa dla diabetyków. Czego należy unikać?

Dieta to jeden z najważniejszych elementów leczenia cukrzycy – pozwala utrzymywać prawidłowy poziom cukru i lipidów we krwi, reguluje ciśnienie tętnicze, zmniejsza ryzyko występowania powikłań cukrzycowych. Na szczególną uwagę diabetyków zasługują  z pewnością dieta niskowęglowodanowa oraz dieta niskotłuszczowa.

Z tekstu dowiesz się:

• jak powinna wyglądać prawidłowa dieta cukrzycowa,
• czym cechuje się dieta niskotłuszczowa dla diabetyków,
• jakie właściwości  ma dieta niskowęglowodanowa dla cukrzyków.

Cukrzyca jest już chorobą cywilizacyjną, która dotyczy przede wszystkim osób w średnim i starszym wieku. Szacuje się, że do 2025 r. z cukrzycą borykać się będzie około 300 mln osób na całym świecie, co będzie oznaczało wzrost o 122% w porównaniu z 1995 r. U seniorów najczęściej diagnozowana jest cukrzyca typu 2, prowadząca do zmniejszenia wydzielania insuliny lub zwiększania insulinooporności. Może mieć ona podłoże genetyczne i/lub środowiskowe. Do rozwoju cukrzycy w podeszłym wieku przyczyniają się m.in. otyłość, nieprawidłowa dieta, niedobór aktywności fizycznej.

Tak jak nieprawidłowe żywienie osób starszych jest jednym z czynników ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2, tak zbilansowana dieta przy cukrzycy ma olbrzymie znaczenie w jej leczeniu. Według zaleceń WHO, diabetycy muszą bardzo uważnie dobierać pokarm, m.in. ograniczając tłuszcze pochodzenia zwierzęcego oraz węglowodany proste. Dieta dla cukrzyków powinna więc być zarazem niskotłuszczowa i niskowęglowodanowa.

Dieta niskotłuszczowa dla cukrzyków

Jak sama nazwa wskazuje, dieta niskotłuszczowa opiera się na ograniczeniu spożywania tłuszczów, choć oczywiście nie wszystkich.  Jadłospis dla cukrzyka, ale także każdej zdrowej osoby, powinien uwzględniać tłuszcze, gdyż są one składnikiem niezbędnym dla zachowania zdrowia oraz prawidłowego funkcjonowania organizmu. Chodzi jednak o ich rodzaj. Niewskazanym elementem diety cukrzycowej są tłuszcze nasycone, przede wszystkim pochodzenia zwierzęcego, znajdujące się w czerwonym mięsie, tłustych wędlinach, pasztetach, podrobach, boczku itp. Zdecydowanie lepiej jest sięgać po mięso drobiowe – kurczaka czy indyka oraz przygotowywane z nich wędliny. Uważać należy także na sztuczne tłuszcze typu trans, spotykane w żywności wysoko przetworzonej, daniach gotowych czy potrawach typu fast food. One również powinny zniknąć z codziennego jadłospisu dla cukrzyka!

A co w zamian? Dieta w cukrzycy, zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, powinna dostarczać 30–35% kalorii pochodzących z tłuszczy, tyle że powinny być to tłuszcze wielonienasycone, spotykane przede wszystkim w:

• rybach (łososiu, makreli, pstrągu, tuńczyku),
• oliwie z oliwek,
• olejach roślinnych (słonecznikowym, rzepakowym, z pestek winogron),
• orzechach i migdałach,
• pestkach słonecznika i dyni.

Ważny jest także sposób przygotowywania posiłków. Lepiej unikać smażenia, zwłaszcza na głębokim tłuszczu, a sięgać po lekkostrawne jedzenie – gotowane (również na parze), duszone, pieczone w folii.

Dieta niskowęglowodanowa w cukrzycy

Prawidłowa, zbilansowana dieta cukrzycowa musi zawierać odpowiednią ilość węglowodanów – są one głównym źródłem energii potrzebnej do normalnego funkcjonowania, a także podstawowym paliwem dla mózgu. Dieta niskowęglowodanowa dla cukrzyków nie oznacza więc, że z codziennego jadłospisu trzeba zupełnie wykluczyć produkty zawierające węglowodany. Chodzi tu o ograniczenie spożywania węglowodanów prostych, czyli takich, które są bardzo szybko trawione przez układ pokarmowy i powodują nagły skok poziomu cukru we krwi. Znajdują się one m.in. w jasnym pieczywie, słodyczach, napojach gazowanych, ciastach i ciasteczkach, miodzie oraz białym cukrze. Wybierać trzeba produkty zawierające węglowodany złożone, czyli takie, które wchłaniają się wolno, zapewniając organizmowi stały, równomierny dopływ energii. Znaleźć je można głównie w:

• ciemnym pieczywie,
• pełnoziarnistych kaszach i makaronie,
• warzywach,
• roślinach strączkowych,
• płatkach owsianych,
• ziemniakach.

Do węglowodanów złożonych zalicza się m.in. dobrze znany błonnik, który korzystnie wpływa na pracę jelit, zapobiega zaparciom i pomaga utrzymywać prawidłową masę ciała.

Oczywiście dieta cukrzycowa powinna być możliwie najbardziej dopasowana do ogólnego stanu zdrowia seniora. Jeśli cierpi on na nietolerancję laktozy, ograniczyć należy spożywanie mleka i jego przetworów, przy nietolerancji glutenu konieczna może być dieta bezglutenowa. W skomponowaniu prawidłowego jadłospisu dla cukrzyka z pewnością może pomóc diabetolog lub dietetyk.

Źródła:

https://www.mp.pl/pacjent/dieta/diety/diety_w_chorobach/138412,szczegolowe-zalecenia-dietetyczne-w-stanie-przedcukrzycowym
https://cukrzycapolska.pl/rodzaje-diet/dieta-niskotluszczowa/
https://www.akademiamedycyny.pl/wp-content/uploads/2016/05/200902_Farmacja_004.pdf
https://www.mp.pl/cukrzyca/dietaiwysilek/67051,dieta-cukrzycowa
http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.dl-catalog-dfbecdaf-95ce-4bdb-a9f8-547beae23c2c/c/15_RPZH_vol_62_nr_2-2011_219.pdf