Zaburzenia rytmu serca – czy są groźne?

Zaburzenia rytmu serca to problem zdrowotny występujący częściej u osób starszych niż młodych. Mają na to wpływ zarówno zmiany fizjologiczne zachodzące w układzie sercowo-naczyniowym w okresie starzenia, jak i częste współwystępowanie m.in. nadciśnienia tętniczego oraz choroby niedokrwiennej serca. Za każdym razem zaburzenia rytmu serca wymagają odpowiedniej diagnostyki oraz leczenia.

Z tekstu dowiesz się:

• czym są zaburzenia rytmu serca i jakie są jego rodzaje,
• jakie objawy odczuwa wówczas pacjent,
• jakie przyczyny może mieć zaburzenie rytmu serca.

Do prawidłowej pracy serca potrzebny jest regularny, skoordynowany przepływ bodźców elektrycznych w układzie przewodzącym serca. Jeśli bodźce przepływają w sposób nieskoordynowany czy rozregulowany, powoduje to zaburzenia rytmu serca, określane również mianem arytmii lub dysrytmii.

Zaburzenia rytmu serca – klasyfikacja

Wedle podstawowej klasyfikacji, wyróżnia się:

• nadkomorowe zaburzenia rytmu serca – miejscem ich powstawania są przedsionki oraz węzeł przedsionkowo-komorowy, obejmują m.in. napadowy nawrotny częstoskurczwęzłowy oraz częstoskurcze przedsionkowe,
• komorowe zaburzenia rytmu serca – są to zaburzenia powstające w komorach serca, do których zalicza się m.in. nieutrwalony częstoskurcz komorowy oraz utrwalony jednokształtny częstoskurcz komorowy.

Zarówno w ramach komorowych, jak i nadkomorowych zaburzeń rytmu serca wystąpić może tachyarytmia serca, czyli przyspieszenie jego pracy, jak i bradyarytmia, czyli zwolnienie rytmu.

Zaburzenia rytmu serca – objawy

Objawy zaburzeń rytmu serca mogą być różne – w zależności od nasilenia problemu. Niektóre są odczuwane przez pacjenta i są powodem konsultacji lekarskiej (zarówno w gabinecie, jak i np. wizyty domowej w przypadku osób ciężko chorych), inne bywają wykrywane dopiero w trakcie badań profilaktycznych wykonywanych u osób starszych, takich jak np. EKG. Zależnie od rodzaju objawów i ich nasilenia określa się również, czy nieregularne bicie serca stanowi bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia oraz życia.

• Łagodne zaburzenia rytmu serca – z punktu widzenia pacjenta bezobjawowe, obejmujące zazwyczaj wykrywane przypadkowo przy okazji EKG albo badania ciśnienia tętniczego przy użyciu nowoczesnych aparatów (symbol arytmii na ciśnieniomierzu) przedwczesne pobudzenia komorowe oraz nieutrwalony częstoskurcz komorowy. Nie wymagają one leczenia.
• Potencjalnie złośliwe zaburzenia rytmu serca – występują u osób z innymi chorobami serca, po zawałach oraz z wadami serca. Mogą dawać objawy w postaci spadku wydolności fizycznej czy duszności po wysiłku. Leczy się je środkami antyarytmicznymi, ważne jest także postępowanie niefarmakologiczne (zdrowa dieta, aktywność fizyczna).
• Złośliwe zaburzenia rytmu serca – ich objawy są bezpośrednim zagrożeniem życia pacjenta: mogą to być silne duszności, ból w klatce piersiowej, częste omdlenia. Wymagają długotrwałego leczenia farmakologicznego (czasem nawet hospitalizacji) aż do uzyskania możliwie pełnej kontroli objawów.

Zaburzenia rytmu serca – przyczyny

Jak już wcześniej wspomniano, zaburzenie rytmu serca u seniorów najczęściej mają podłoże kardiologiczne – występują w przebiegu choroby wieńcowej, zawału serca, zapalenia mięśnia sercowego, wad serca oraz różnego rodzaju kardiomiopatii. Oprócz tego, mogą być objawem lub powikłaniem nadciśnienia tętniczego lub płucnego, silnych przeżyć emocjonalnych i nadmiernego stresu, zaburzeń gospodarki kwasowo-zasadowej, nadczynności tarczycy, ostrych chorób zakaźnych, a nawet przyjmowania niektórych leków, np. moczopędnych. Jeśli więc zaburzenia rytmu serca są przez seniora w jakikolwiek sposób odczuwalne, należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem.