Jaskra jako podstępny złodziej wzroku

Jaskra to postępująca, przewlekła chorób wzroku, w której dochodzi do nieodwracalnego zniszczenia nerwu wzrokowego. Skutkiem tego jest stopniowe ograniczanie pola widzenia, spadek ostrości wzroku, a w ostateczności – nieodwracalna utrata widzenia.

Z tekstu dowiesz się:

• jakie są przyczyny jaskry,
• jakie są objawy jaskry,
• jak się diagnozuje jaskrę,
• jak może przebiegać leczenie jaskry,
• kiedy potrzebna jest operacja.

Do prawidłowego funkcjonowania oka jako narządu umożliwiającego widzenie niezbędne jest m.in. odpowiednie ciśnienie wewnątrzgałkowe. Jest ono regulowane przez produkowaną w oku ciecz wodnistą, która dodatkowo odżywia i nawilża poszczególne elementy oka (m.in. rogówkę). Ciecz wodnista jest odprowadzana z oka w miejscu zwanym kątem przesączania, zlokalizowanym między tęczówką a rogówką. Jeśli na skutek różnych czynników odprowadzanie zostanie zaburzone, w oku dochodzi do wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego, co stopniowo niszczy nerw wzrokowy, przekazujący impulsy z oka do mózgu. Ten stan jest zwiastunem bardzo podstępnej choroby oczu – jaskry. W jej przebiegu dochodzi do stopniowego pogarszania jakości widzenia i w konsekwencji – do ślepoty. W odróżnieniu od wielu innych schorzeń wzroku, np. takich jak zaćma, ślepota spowodowana jaskrą jest nieodwracalna.

Jaskra – przyczyny

Nie ma jednej, ściśle określonej przyczyny jaskry. Jednym z głównych czynników ryzyka jest bez wątpienia wiek – jaskra jest bardzo często diagnozowana u seniorów, ale tak naprawdę może się pojawić u dużo młodszych osób, nawet po 30. roku życia. Oprócz tego wśród czynników zwiększających ryzyko zachorowania wymienia się:

• przypadki jaskry zdiagnozowane w rodzinie (dziedziczność),
• inne wady i choroby oczu (np. krótkowzroczność),
• zaburzenia gospodarki tłuszczowej (hipercholesterolemia),
• niskie ciśnienie tętnicze lub zbyt intensywnie leczone nadciśnienie,
• przewlekły stres.

Jaskra – objawy

Niestety, jaskra jest bardzo podstępną chorobą – nawet połowa pacjentów przez długie lata nie zdaje sobie sprawy z jej istnienia! Objawy jaskry są początkowo właściwie nieodczuwalne dla pacjenta i możliwe do wykrycia jedynie podczas badania okulistycznego. Specyfika choroby i jej postępujący charakter sprawiają, że niszczenie nerwu wzrokowego z początku nie odbija się mocno na jakości widzenia, zwłaszcza że przy patrzeniu obojgiem oczu pola widzenia wzajemnie się na siebie nakładają i uzupełniają ewentualne luki. Dopiero jaskra w zaawansowanej postaci daje takie objawy jak zacieśnianie pola widzenia (tzw. widzenie lunetowe, pacjent widzi jak przez dziurkę od klucza) oraz zaburzenia ostrości obrazu.

Jaskra – badanie u okulisty podstawą diagnostyki

Szczegółowe badanie jaskry przeprowadza oczywiście lekarz okulista. Oprócz standardowych badań w postaci oceny ostrości widzenia z daleka i bliska w diagnostyce jaskry wykonuje się:

• pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego,
• badanie dna oka (ocena tarczy nerwu wzrokowego),
• badanie pola widzenia,
• gonioskopowe badanie kąta przesączania,
• badanie obrazowe przedniego odcinka oka.

Pozwalają one ocenić stopień zaawansowania zmian i podjąć odpowiednie leczenie jaskry.

Jaskra – leczenie

Wcześnie wykryta jaskra wcale nie musi się skończyć nieodwracalną ślepotą! U większości osób odpowiednio dobrane leczenie jaskry w postaci regularnego stosowania kropli obniżających ciśnienie wewnątrzgałkowe pozwala kontrolować chorobę przez długie lata. Pacjenci, którzy pozostają pod stałą opieką okulisty zazwyczaj do końca życia zachowują widzenie na poziomie funkcjonalnym.

Jaskra – operacja w skrajnych przypadkach

Operacje jaskry – zarówno tradycyjne chirurgiczne, jak i laserowe – wykonuje się jedynie w zaawansowanych przypadkach. Jedną z najczęściej przeprowadzanych procedur jest irydotomia laserowa. Zabieg polega na przecięciu tęczówki w taki sposób, aby stworzyć swobodną drogę odprowadzania dla cieczy wodnistej, co zapobiega wzrostowi ciśnienia wewnątrzgałkowego. Jest to zabieg wykonywany w trybie ambulatoryjnym, a po jego zakończeniu należy przez kilka dni stosować odpowiednie krople do oczu.

Jaskry nie trzeba się bać – wcześnie wykryta i utrzymywana pod kontrolą nie musi pogarszać jakości życia seniora.