Choroby starcze – na jakie najczęściej chorują seniorzy?
Choroby wieku starczego, które dotykają seniorów, obejmują zarówno schorzenia somatyczne, jak i te związane z ich psychiką. Dotyczy to zatem nie tylko miażdżycy, cukrzycy czy osteoporozy, ale także demencji, zespołów otępiennych czy depresji. Dowiedz się, z jakimi jeszcze chorobami starczymi zmagają się seniorzy.
Z tekstu dowiesz się:
- czym jest proces starzenia i jakie są jego objawy,
- jakie choroby wieku starczego występują najczęściej.
Choroby starcze mają nieodwracalny wpływ na samodzielne funkcjonowanie osób w późniejszym wieku. W większości są to osoby powyżej 80. roku życia, często owdowiałe, co generuje problem ich samotnej egzystencji. Ponadto wymagają one opieki, długotrwałego leczenia i rehabilitacji, o które musi zatroszczyć się rodzina. Jak podaje GUS*, do 2050 r. populacja mieszkańców Polski w wieku powyżej 60 lat wzrośnie nawet do 40,4 proc. Dlatego choroby wieku starczego już niedługo mogą stać się powszechnym problemem społecznym.
Choroby wieku starczego – objawy
Starzenie jest procesem biologicznym, który polega na zmianach wstecznych, a więc na ograniczeniu zdolności komórek i narządów do samonaprawy. Spadek funkcji układu nerwowego i hormonalnego stopniowo obniża metabolizm, zmniejszenia siłę mięśni i szybkość przewodzenia impulsów nerwowych. Skutkiem tego są zaburzenia pamięci.
Zmiany obejmują równocześnie układ kostny (osteoporoza) i krwionośny, głównie w obrębie naczyń mózgowych (miażdżyca). Efektem tych zmian są choroby wieku starczego nasilające się w okresie, który umownie przyjmuje się za starość – między 60. a 65. rokiem życia.
Szacuje się, że utrata równowagi wewnętrznej organizmu spowodowana wiekiem dotyczy obecnie ponad połowy seniorów, którzy doświadczają wielu chorób starczych, co stopniowo upośledza ich funkcje w życiu codziennym. Osoby starsze najczęściej skarżą się na nadciśnienie tętnicze, choroby zwyrodnieniowe, zaburzenia pamięci, problemy ze słuchem i pogorszenie wzroku.
Choroby wieku starczego – charakterystyczne objawy:
- zanik kolagenu w organizmie powoduje spadek elastyczności skóry,
- utrata masy mięśniowej i tkanki kostnej,
- pogorszenie ostrości wzroku i słuchu,
- spowolnienie ruchów.
Choroby wieku starczego – jakie występują najczęściej?
Poniżej prezentujemy choroby starcze, z jakimi najczęściej możecie się zetknąć u Waszych bliskich czy podopiecznych.
Cukrzyca
Cukrzyca, a w szczególności cukrzyca typu 2. (cukrzyca insulinoniezależna, która nie zawsze wymaga leczenia insuliną, natomiast w leczeniu niezbędna jest zmiana trybu życia), jest najczęściej występującą chorobą u osób starszych. Szacuje się, że dotyka nawet 40 proc. osób powyżej 65. roku życia.
Czynniki ryzyka:
- nieodpowiednia dieta,
- nadwaga (głównie otyłość typu brzusznego),
- siedzący tryb życia.
Miażdżyca
Miażdżyca to przewlekły proces zapalny, który obejmuje duże i średnie tętnice. Rozwija się latami wskutek odkładania się lipidów w ścianach naczyń, co prowadzi z czasem do zwężenia ich światła. Miażdżyca może być przyczyną zawału serca i udaru mózgu.
Czynniki ryzyka:
- bogata w przetworzone tłuszcze dieta,
- wysoki poziom cholesterolu LDL,
- wysoki poziom homocysteiny,
- otyłość,
- wiek powyżej 50 lat.
Osteoporoza
Osteoporoza jest konsekwencją starzenia się układu szkieletowego – nieuchronnego, związanego z wiekiem ubytku masy kostnej. Choroba rozwija się u kobiet po menopauzie, u mężczyzn w późniejszym wieku, a szczególne zagrożenie stanowi dla osób powyżej 70. roku życia.
Czynniki ryzyka:
- niedobory wapnia i białka w diecie,
- niedobór witaminy D,
- leki steroidowe,
- uwarunkowania genetyczne.
Nadciśnienie tętnicze
Nadciśnienie tętnicze dotyczy aż 30 proc. Polaków i jest najczęstszą chorobą układu krążenia u osób powyżej 60. roku życia.
Czynniki ryzyka:
- genetyka i uwarunkowania środowiskowe,
- wiek,
- choroby nerek o charakterze przewlekłym,
- choroba niedokrwienna serca,
- bezdech senny obturacyjny,
- zwężenie aorty,
- nieodpowiedni tryb życia,
- otyłość,
- brak ruchu.
Alzheimer
Choroba Alzheimera to postępujące zaburzenia pamięci i zdolności orientacji. W Polsce choruje na nią nawet pół miliona osób.
Czynniki ryzyka:
- starszy wiek,
- genetyka,
- cukrzyca typu 2.,
- brak kontaktów społecznych i mała aktywność fizyczna.
Choroby zwyrodnieniowe
O chorobie zwyrodnieniowej w dużej mierze decydują uwarunkowania genetyczne. Degradacja tkanki spowodowana nieprawidłową budową stawu może prowadzić do uszkodzenia chrząstki czy stanów zapalnych stawów, co obniża z wiekiem jakość życia.
Czynniki ryzyka:
- otyłość,
- nadmierne przeciążenie stawów spowodowane wyczynowym uprawianiem sportu lub urazami,
- wady wrodzone (koślawość, szpotawość, dysplazja biodra),
- wiek powyżej 50 lat.
Nietrzymanie moczu
Problem nietrzymania moczu, czyli mimowolnego oddawania moczu może dotyczyć osób w każdym wieku, choć statystycznie częściej dotyka on kobiet niż mężczyzn.
Czynniki ryzyka:
- otyłość i spowodowane tym obciążenie mięśni dna miednicy (kobiety),
- liczne porody,
- menopauza (u kobiet),
- przerost gruczołu prostaty (u mężczyzn),
- choroba Parkinsona,
- choroba Alzheimera.
Aktywność człowieka spada wraz z upływem lat. Jest to uwarunkowane nie tylko samym procesem starzenia się, ale także stanem zdrowia, stylem życia i wpływem otaczającego środowiska. Z praktyki wiadomo, że w walce z chorobami wieku starczego kluczową rolę odgrywa profilaktyka oraz edukacja zdrowotna, które pozwalają wcześnie diagnozować choroby i tym samym obniżyć koszty przyszłego leczenia. Zwłaszcza że większość czynników ryzyka (jak np. w przypadku chorób krążeniowych) można świadomie ograniczać dzięki odpowiednio wcześnie wprowadzonym działaniom prozdrowotnym.
