Żywienie osób starszych – dieta bezglutenowa. Co należy jeść, a jakie produkty odstawić?

Z upływem lat organizm pracuje wolniej, co dotyczy także procesów trawiennych. Spowalnia się perystaltyka jelit, zmienia mikroflora i zmniejsza ilość kosmków jelitowych. Spada w związku z tym tolerancja na niektóre produkty zbożowe zawierające gluten. Czym jest dieta bezglutenowa? Co mogą jeść, a czego powinny unikać osoby z nietolerancją glutenu?

Z tekstu dowiesz się:

  • czym charakteryzuje się dieta bez glutenu,
  • jakich produktów powinni unikać seniorzy z nietolerancją glutenu, a jakie są dozwolone.

Gluten jest białkiem roślinnym, które znajduje się w pszenicy, jęczmieniu, życie i owsie. Dotychczas był kojarzony wyłącznie z celiakią – autoimmunologiczną chorobą o podłożu genetycznym, charakteryzującą się nietolerancją glutenu i zaburzeniami wchłaniania wskutek zaniku kosmków jelita cienkiego.

W ostatnich latach rośnie jednak liczba osób, u których diagnozuje się tzw. nieceliakalną nadwrażliwość na gluten z uwagi na to, że jest go coraz więcej w pszenicy. U takich osób wskazana jest dieta bez glutenu, której celem jest zmniejszenie poziomu uszkodzenia jelit, a przez to poprawa wchłaniania składników odżywczych, tak bardzo istotnych w diecie każdego seniora.

Dieta bezglutenowa – na czym polega?

Dieta bezglutenowa to sposób odżywiania, który eliminuje gluten, a więc wyklucza z żywienia pszenicę, jęczmień, żyto oraz owies. Ten ostatni podczas przemiału bywa zanieczyszczony innymi zbożami – w sklepach jest więc dostępny specjalnie oznaczony owies bezglutenowy. 

Gluten znacząco obniża zdolność wchłaniania składników odżywczych z pożywienia, co nierzadko skutkuje spadkiem masy ciała oraz anemią. Pozostałe objawy nietolerancji pszenicy bądź nadwrażliwości na gluten u osób dorosłych to zwykle:

  • uporczywe wzdęcia i bóle brzucha,
  • biegunki wodniste lub tłuszczowe,
  • zmiany nastroju, często gorsze samopoczucie, a nawet depresja,
  • migreny,
  • inne niedobory w następstwie złego wchłaniania.

– Typowa dieta bez glutenu nie polega na tym, że osoba z nadwrażliwością czy nietolerancją będzie zjadać mniej produktów zawierających gluten, lecz całkowicie je wyeliminuje. W przypadku celiakii jest to wskazanie dożywotnie – wyjaśnia specjalista Willi Łucja.  

Przy diecie bezglutenowej obowiązują dwie ważne zasady:

  1. Potrawy bezglutenowe powinny być przygotowywane na bazie produktów naturalnych.
  2. Aby unikać nieprzyjemnych niespodzianek w tak restrykcyjnej diecie (oraz nierzadko dodatkowych kosztów), dania bezglutenowe dobrze jest przygotowywać samodzielnie w domu.

Dieta bezglutenowa – co jeść, a czego unikać?

W diecie bezglutenowej nie jest wskazana pszenica (także orkisz i bulgur), jęczmień, żyto i owies oraz wszystkie produkty z ich dodatkiem:

  • piwo,
  • pieczywo,
  • ciasta i w większości słodycze przemysłowe,
  • płatki zbożowe,
  • zupy i sosy (szczególnie te instant),
  • makarony,
  • chipsy.

Zboża glutenowe można doskonale zastąpić zbożami bezglutenowymi, które prezentujemy poniżej. Osoba z nietolerancją glutenu może jeść poza tym ziemniaki, bataty czy rośliny strączkowe. Kiedy jednak przejdziemy całkowicie na dania bezglutenowe, należy pamiętać, aby zboża glutenowe zamieniać na inne bez glutenu i nie rezygnować z kasz. Unikniemy w ten sposób niedoborów magnezu i witamin z grupy B.

Zboża naturalnie nieposiadające glutenu:

  • ryż biały i brązowy,
  • kukurydza,
  • gryka,
  • proso,
  • amarantus,
  • quinoa.

Można również spożywać dania bez glutenu z dodatkiem produktów ze specjalnym oznaczeniem przekreślonego kłosa, takie jak:

  • mąka ze zbóż naturalnie bezglutenowych,
  • bezglutenowe pieczywo i makarony z mąk bezglutenowych,
  • bułka tarta bezglutenowa,
  • ciasta i ciastka upieczone z bezglutenowej mąki lub z dozwolonych produktów.

– Żywienie osób starszych powinno zaspokajać specyficzne potrzeby, jakie posiadają seniorzy. Niestety, oni sami je zaniedbują i bardzo często źle się odżywiają. Jest to niejednokrotnie powodem licznych dolegliwości układu trawiennego. Seniorzy częściej też narzekają na złe samopoczucie. Tymczasem nie musi ono wynikać ze starzenia się organizmu – mówią opiekunowie Willi Łucja. – Wystarczy, że osoby starsze zadbają o odpowiedni sposób żywienia, jeśli tylko podejrzewają u siebie nietolerancję pokarmową lub nadwrażliwość na gluten. Zanim przejdą na dietę bezglutenową, powinni jednak skonsultować się z lekarzem, który zleci wykonanie niezbędnych badań, a przede wszystkim zdiagnozuje chorobę.