Zawał serca – przyczyny, objawy, leczenie
Według niektórych statystyk przyczyną ponad 50% przedwczesnych zgonów w naszym kraju są schorzenia układu krążenia. Najczęściej występującą chorobą tego typu jest choroba wieńcowa. Może ona przyjmować postać stabilną lub niestabilną, która często prowadzi do zawału serca.
Z tekstu dowiesz się:
- jakie są przyczyny zawału,
- jakie mogą być objawy zawału,
- jak przebiega leczenie zawału serca.
Choroba wieńcowa – zwana również chorobą niedokrwienną serca – to przewlekłe schorzenie spowodowane zaleganiem w naczyniach blaszki miażdżycowej, która zwęża ich światło, prowadząc do upośledzenia transportu krwi do serca. Jeżeli blaszka miażdżycowa częściowo zwęża światło naczynia, mamy do czynienia ze stabilną chorobą wieńcową, zwaną również dławicą piersiową. Jeżeli jednak dojdzie do całkowitego zamknięcia światła naczynia, a do serca przestanie docierać krew, mamy do czynienia z bardzo niebezpiecznym i bezpośrednio zagrażającym życiu zawałem serca. Im dłużej dane naczynie pozostaje zamknięte, tym większy obszar serca ulega martwicy, rośnie ryzyko jego nieodwracalnych uszkodzeń, a w konsekwencji – nawet śmierci.
Zawał serca – przyczyny
Jak wcześniej wspomniano, zawał serca jest najgroźniejszą i najostrzej przebiegającą postacią choroby wieńcowej. Bezpośrednią przyczyną zawału jest całkowite zablokowanie przez blaszkę miażdżycową światła tętnicy zaopatrującej serce w krew. Czynnikami ryzyka zarówno miażdżycy, jak i choroby wieńcowej, a więc pośrednio przyczynami zawału serca, są między innymi:
- wiek (ryzyko wystąpienia zawału serca wzrasta u osób starszych),
- zbyt kaloryczna, tłusta dieta,
- nadwaga i otyłość,
- niedostateczna aktywność fizyczna.
Zawał serca bywa również często powiązany z innymi przewlekłymi chorobami typowymi dla podeszłego wieku: dyslipidemią, nadciśnieniem tętniczym oraz cukrzycą.
Zawał serca – objawy
Główne objawy zawału to przede wszystkim dość charakterystyczne dolegliwości bólowe. U chorego pojawia się bardzo silny, ostry, przeszywający ból w okolicach mostka – trudno zlokalizować jeden bolesny punkt, bo dolegliwości są odczuwalne w obrębie całej klatki piersiowej. Czasami promieniuje on do barku, ręki i żuchwy. Atak bólu w trakcie zawału serca trwa czasami nawet około 20-30 minut. U niektórych pacjentów dolegliwości pojawiają się i znikają, a u jeszcze innych – zwłaszcza w podeszłym wieku – nie są odczuwalne w ogóle.
W takich sytuacjach objawy zawału serca mogą obejmować:
- duszności,
- zasłabnięcie,
- zawroty głowy,
- nudności,
- wymioty,
- zimne poty.
Gdy zauważymy u siebie takie objawy, należy jak najszybciej wezwać pogotowie ratunkowe. Pierwsza pomoc przy zawale ma olbrzymie znaczenie – obowiązuje tu zasada tzw. złotej godziny. Jeżeli w ciągu pierwszej godziny od wystąpienia objawów wdroży się leczenie, istnieje duża szansa, że uda się uniknąć najbardziej dramatycznych skutków zawału serca w postaci nieodwracalnej martwicy mięśnia sercowego, a w konsekwencji – śmierci.
Zawał serca – leczenie
Po przeprowadzonej diagnostyce (obejmuje ona zazwyczaj badanie EKG oraz laboratoryjne oznaczenie stężenia we krwi troponiny, czyli białka produkowanego przez uszkodzone komórki serca) u pacjenta wdraża się odpowiednie leczenie. W zależności od rozległości zawału serca (obszaru mięśnia sercowego, który uległ martwicy), ogólnego stanu zdrowia pacjenta oraz jego indywidualnych potrzeb leczenie może obejmować podanie odpowiednich leków i/lub zabieg chirurgiczny. Farmakologiczne leczenie zawału serca polega na stosowaniu środków przeciwzakrzepowych (np. aspiryny) oraz regulujących stężenie cholesterolu we krwi (np. statyny). Jeśli jest taka potrzeba, u pacjenta przeprowadza się operację wszczepienia by-passów albo angioplastykę tętnic.
Osoby starsze, które chcą się uchronić przed zawałem, jak również te po przebytym zawale, muszą oczywiście pamiętać o zasadach profilaktyki pierwotnej i wtórnej. Zdrowa dieta, regularna aktywność fizyczna oraz badania kardiologiczne zmniejszą ryzyko wystąpienia zawału serca.
