Uzależnienia wśród osób starszych – fakty i mity

W pierwszej chwili może się wydawać, że uzależnienia to problem osób młodych, które ze względu na nie do końca wykształconą osobowość, mniejsze doświadczenie życiowe oraz niższą odporność psychiczną są bardziej narażone na wpadnięcie w szpony nałogu. Tymczasem uzależnienie – od papierosów, alkoholu czy leków – może dotknąć również seniora.

Z tekstu dowiesz się:

• dlaczego dla seniorów tak groźne jest uzależnienie od papierosów,
• z jakich przyczyn u osób starszych może rozwinąć się uzależnienie od alkoholu,
• jakie podłoże może mieć uzależnienie od leków u osób w podeszłym wieku.

Według WHO, uzależnienie to stan psychiczny i fizyczny wynikający z interakcji między organizmem a środkiem uzależniającym, cechujący się zmianą zachowania i innymi reakcjami na skutek zażywania tego środka – ciągłego lub okresowego. Osoba uzależniona przyjmuje środek uzależniający celowo, z pełną premedytacją, aby doznać jego wpływu na umysł i ciało lub uniknąć objawów wynikających z jego braku Dla osoby uzależnionej jest to najważniejsza potrzeba, spychająca wszystko inne na drugi plan.

Uzależnienie od papierosów u seniorów

W dymie tytoniowym zawartych jest ponad 4000 związków, z których wiele ma działanie toksyczne i rakotwórcze. Badania jednoznacznie dowiodły, że palenie papierosów znacznie zwiększa ryzyko występowania chorób sercowo-naczyniowych, nowotworów złośliwych (m.in. płuc, krtani i jamy ustnej), a także chorób układu oddechowego.

Podejmowane w ostatnich latach kampanie mające zachęcać palących Polaków do walki z nałogiem przynoszą korzyści, ale uzależnienie od papierosów nadal stanowi poważny problem, m.in. wśród osób starszych. Z ogólnopolskiego badania PolSenior wynika, że papierosy pali około 10,3% osób powyżej 65. roku życia, częściej mężczyźni niż kobiety. Co ciekawe, niewiele osób zaczyna palić w wieku podeszłym – zazwyczaj jest to nałóg ciągnący się za człowiekiem od młodości.

Choć oczywiście możliwa jest profesjonalna terapia uzależnień od papierosów, to jednak największą rolę odgrywa chęć osoby starszej do rzucenia palenia. Bardzo ważna jest m.in. edukacja, dzięki której senior dowiaduje się, jak negatywny wpływ ma palenie na zdrowie i jakość życia.

Uzależnienie od alkoholu u osób starszych

Choć częstotliwość sięgania po alkohol spada wraz z wiekiem, to jednak uzależnienie od alkoholu jest problemem wśród seniorów, tym groźniejszym, że u osób starszych alkohol wywołuje poważniejsze następstwa zdrowotne niż u ludzi młodych (osteoporoza, miażdżyca, zawały, marskość wątroby).

Uzależnienie od alkoholu u seniorów może mieć różne podłoże. Chęć sięgnięcia po kieliszek może wywoływać depresja starcza, niemożność pogodzenia się z nieuchronnym upływem czasu, niski status ekonomiczny, samotność, śmierć bliskiej osoby. Niebezpieczne bywa również to, że osoby starsze potrafią niekiedy doskonale maskować swój nałóg, zrzucając pewnie charakterystyczne objawy na karb starzenia.

Warto pamiętać, że na leczenie uzależnień nigdy nie jest za późno – terapia może być skuteczna również u seniorów.

Uzależnienie od leków u osób w podeszłym wieku

Według danych, około 65% osób powyżej 65. roku życia zmaga się z dwoma lub więcej chorobami przewlekłymi. Seniorzy przyjmują średnio od 3 do 8 leków jednocześnie – są to zarówno środki przepisywane przez lekarzy (kardiologiczne, antybiotyki), jak i dostępne bez recepty środki przeciwzapalne, przeciwbólowe i moczopędne. Niestety, sprzyja to zarówno pojawianiu się skutków interakcji pomiędzy składnikami poszczególnych leków, jak i uzależnieniu się seniora od nich.

Niestety, terapia uzależnienia od leków jest bardzo trudna, bo ich przyjmowanie jest w dużej mierze podyktowane koniecznością ratowania zdrowia seniora. Dlatego nacisk kładzie się przede wszystkim na edukację dotyczącą prawidłowego stosowania środków farmakologicznych.