Stres – najgorszy wróg osób starszych. Jak sobie z nim radzić?
W powszechnej świadomości stres to domena ludzi młodych – aktywnych zawodowo, goniących za pieniędzmi, próbujących pogodzić karierę z życiem rodzinnym. Otóż nic bardziej mylnego! Stres może dotyczyć również seniorów, choć oczywiście ma wówczas inne podłoże. Warto pamiętać, że pod względem zdrowotnym chroniczny stres jest dla osób starszych bardzo niebezpieczny.
Z tekstu dowiesz się:
- co powoduje stres u seniorów,
- jakie mogą być objawy stresu u osób starszych,
- czy istnieją skuteczne sposoby na stres.
Żyjemy w czasach kultu młodości, siły i piękna. Seniorzy często są więc spychani na margines życia społecznego – o starzeniu się i towarzyszących temu problemach się nie mówi. Osoby starsze czują się bezwartościowe, bezradne i zapomniane. Po okresie aktywności zawodowej, kiedy przechodzi się na emeryturę, a dzieci i wnuki opuściły rodzinne gniazdo, seniorzy zauważają wokół siebie pustkę i samotność.
Bardzo często dochodzą do tego choroby typowe dla wieku podeszłego: nadciśnienie, choroba niedokrwienna serca, cukrzyca[AF1] i osteoporoza. Z upływem lat osoba starsza może mieć coraz większe problemy z poruszaniem się i wykonywaniem codziennych czynności. Poważnym kłopotem seniorów są także kwestie materialne – niskie emerytury często nie wystarczają na zaspokojenie podstawowych potrzeb, a senior zdany jest na pomoc ośrodków opieki społecznej lub rodziny. Wszystko to pogłębia poczucie wyobcowania i alienacji, zwiększa zależność od otoczenia, pozbawia radości życia, a w konsekwencji – jest bardzo destrukcyjne dla psychiki starszej osoby i wywołuje przewlekły stres.
Stres nie zawsze negatywny
Na początek warto sobie uświadomić, że silny stres – o ile jest krótkotrwały i zdarza się od czasu do czasu – nie jest dla człowieka tak bardzo szkodliwy. Powoduje on bowiem mobilizację fizyczną i psychiczną organizmu, dodaje energii do działania. W większości przypadków stres wiąże się z negatywnymi emocjami, takimi jak złość, żal, strach czy napięcie, ale bywa i tak, że stres jest związany np. z ważną uroczystością rodzinną, podróżą do egzotycznego kraju czy spotkaniem z kimś bardzo bliskim. Wówczas pozwala doświadczać pozytywnych emocji: nadziei, radości, zapału, ekscytacji.
Objawy stresu u seniorów
- objawy stresu fizyczne – przyspieszone bicie serca, pocenie się, zimne stopy i dłonie, bladość lub zaczerwienienie, mdłości, drżenie kończyn, zgrzytanie zębami, brak apetytu, zaburzenia snu,
- – niepokój, lęk, chwiejność nastroju, wrogość, obojętność, zamartwianie się, poczucie utraty kontroli nad własnym życiem, poczucie wstydu, frustracja,
- objawy stresu poznawcze – kłopoty z koncentracją, zaburzenia pamięci, spadek efektywności intelektualnej, problemy z podejmowaniem decyzji, problemy ze skupieniem się na wykonywanej czynności,
- objawy stresu behawioralne – sięganie po papierosy i alkohol, tiki nerwowe, obgryzanie paznokci, brak apetytu lub jego nagłe napady, głośne i szybkie mówienie, brak dbałości o swój wygląd.
Długotrwały stres jest jednym z czynników rozwoju wielu chorób (w tym schorzeń serca, nadciśnienia, depresji), a także może pogłębiać ich objawy.
Sposoby na stres – techniki relaksacyjne
- Unieś jak najwyżej brwi, wytrzymaj tak 10 sekund, a następnie stopniowo, powoli rozluźniaj twarz.
- Zaciśnij na 10 sekund jak najmocniej powieki, a później powolutku otwieraj oczy, skupiając się na pracy mięśni.
- Lekko pochyl do tyłu głowę, wytrzymaj tak 10 sekund i powoli wracaj do pozycji wyjściowej.
- Zaciśnij mocno pięści, policz do 10 i następnie powoli rozluźniaj ręce, pozwalając, by napięcie „wypłynęło” przez palce.
- Napieraj plecami na oparcie krzesła lub ścianę przez 10 sekund, a później stopniowo zmniejszaj nacisk.
W zwalczaniu stresu pomoże również połączenie techniki wizualizacji z techniką świadomego oddychania. Należy usiąść w ciszy, wyobrazić sobie lub przypomnieć coś przyjemnego i przez kilka minut skupić się na głębokim oddychaniu – tak, aby maksymalnie dotlenić organizm.
Jak pokonać stres?
Oczywiście sposobów na stres jest dużo więcej i każdy może wybierać ten, który jest dla niego najskuteczniejszy. Są osoby, dla których najlepszą metodą relaksu jest krótka drzemka, inni wolą spacer na świeżym powietrzu albo jeszcze bardziej wymagającą aktywność – prace w ogrodzie, gimnastykę dla seniorów lub nordic walking. Są osoby starsze, które ze stresem radzą sobie w samotności, inni szukają w tym czasie wsparcia i towarzystwa. Dobrym pomysłem może okazać się np. krótka podróż albo turnus rehabilitacyjny, który nie dość, że pomoże podreperować zdrowie, to jeszcze umożliwi oderwanie się od codziennych problemów. Ze stresem można i trzeba walczyć – na pewno wychodzi to na dobre!
Źródła:
http://www.publikacje.edu.pl/pdf/12179.pdf
http://krawczyk.hostil.pl/images/stres_psychologia_marco.pdf
