Profilaktyka osób starszych – jak dbać o siebie, aby utrzymać sprawność przez długie lata

Dziś wiemy, że możemy dożyć ponad 100 lat, ale jak do tego czasu zachować zdrowie i sprawność umysłową? Aktywność seniorów, jak się okazuje, nie musi kończyć się na emeryturze. Wystarczy, że odpowiednio wcześnie osoby w wieku powyżej 60. roku życia wdrożą kilka zasad w ramach profilaktyki: stosowanie lekkostrawnej diety, dbanie o kondycję i uprawianie sportu, a także codzienny wysiłek umysłowy i regularne badania profilaktyczne dla seniorów. Z tekstu dowiesz się:

• jakie są najczęstsze przyczyny upadków seniorów,
• dlaczego tak ważna jest troska o kondycję umysłową osoby starszej,
• czemu aktywność seniorów jest tak kluczowym aspektem,
• jakie badania profilaktyczne dla seniorów należy wykonywać regularnie.

Choroby, na które cierpią seniorzy, bardzo często mają swój początek w wieku średnim. Warto mieć tego świadomość, aby odpowiednio wcześnie wypracować zdrowe nawyki i zadbać o dobrą jakość życia w przyszłości. Ważna jest zatem profilaktyka, aby zawczasu ograniczyć destrukcyjne czynniki, które wpływają na ten proces i pomóc w przygotowaniu do etapu życia, jakim jest starość.

Profilaktyka osób starszych – upadki i jak im zapobiec

Wraz z wiekiem wzrasta ryzyko upadków. Po 65. roku życia zwiększa się ono nawet do 40 proc., a po 80. roku życia – do 50 proc. W tej ostatniej grupie upadki stają się przyczyną nierzadko groźnych kontuzji i urazów, z których powodu starsze osoby trafiają do szpitala.

Zaburzenia równowagi spowodowane chorobami neurologicznymi, zmiany w obrębie narządu ruchu (np. choroba zwyrodnieniowa stawów), problemy ze słuchem i/lub ze wzrokiem, które pogarszają u seniora ocenę swojego położenia – to najczęstsze przyczyny upadków seniorów. Zwykle dochodzi do nich w domu lub w najbliższej okolicy.

– Profilaktyka i dbanie o kondycję zdecydowanie zmniejszają ryzyko upadków – mówią opiekunowie z Willi Łucja. – Jeśli senior czuje się niepewnie z powodu swojej destabilności, wszelkie zaburzenia równowagi czy zawroty głowy powinien niezwłocznie zgłaszać lekarzowi. Należy ograniczyć lub zupełnie wyeliminować dywaniki z mieszkania lub podkleić je w sposób trwały, aby zapewnić starszej osobie bezpieczeństwo. Oczywiście codzienna gimnastyka to doskonała profilaktyka upadków i kontuzji – podkreślają eksperci.

Profilaktyka zdrowego umysłu – pasje, sport i spokojny sen

Jeśli umysł nie jest motywowany do pracy, spada liczba synaps – połączeń między neuronami, a to oznacza, że mózg traci swoją sprawność. Aby temu zapobiegać, wystarczy brać udział w kreatywnych zajęciach takich jak warsztat z ceramiki czy nauka tańca. Doskonałe efekty daje także kurs języka, który może opóźnić fazę kliniczną Alzheimera.

Rozwijanie hobby, uprawianie sportu i wszelka aktywność seniorów, również ta związana z życiem towarzyskim, ma ważny wpływ na kondycję umysłu. Dowiedziono, że długoletnia depresja powoduje zaburzenia pamięci i odwrotnie – zaburzenia pamięci pogłębiają depresję. Dlatego tak niewskazana jest izolacja, jakiej w dużej mierze doświadczają osoby starsze, nierzadko żyjące samotnie. 

Bardzo ważne dla rozwoju mózgu jest oczywiście dieta lekkostrawna , gdzie podstawą są owoce i warzywa oraz dobre, nienasycone kwasy tłuszczowe omega 3, które można znaleźć np. w rybach.

O sprawny i zdrowy mózg pomoże zadbać też odpowiednia ilość snu. Bezsenność i chroniczne niewyspanie sprzyja rozwojowi choroby Alzheimera i stopniowej degeneracji neuronów. Aby więc zapewnić sobie sprawność umysłową na długi czas, należy się wysypiać.

Profilaktyka osób starszych – sposoby na sprawność w starszym wieku

Starzenie stopniowo ogranicza sprawność ruchową i obniża aktywność seniorów. Należy więc za wszelką cenę odsunąć ten moment jak najdalej w czasie.

Badania prowadzone przez Saint Luke's Health Center w Kansas City pokazały, że tenis wydłuża życie prawie o 10 lat, badminton o ponad 6 lat, mniej natomiast piłka nożna, jazda na rowerze czy jogging. Niezależnie od tego, na jaką dyscyplinę zdecyduje się senior, już samo przebywanie z innymi członkami drużyny lub przeciwnikami może sprawić, że poczuje się lepiej i zdrowiej. Wzmocni też swoją stabilność, siłę fizyczną i mentalną.

– Nie chodzi wyłącznie o sport – wyjaśniają opiekunowie Willi Łucja. – Aktywność seniorów może, a wręcz powinna być zróżnicowana, by jak najbardziej rozwijać kontakty i relacje. To może więc być taniec, aktywność leczniczo-rehabilitacyjna, wyjazd do sanatorium, wycieczki czy nawet działalność kulturalno-społeczna – dodają specjaliści.    

Profilaktyka osób starszych – badania kontrolne

Osoby po 60. r. ż. systematycznie powinny wykonywać badania profilaktyczne dla seniorów:

1. Co 3 miesiące wskazane jest kontrolne badanie ciśnienia tętniczego.
2. Raz w roku należy wykonać komplet podstawowych badań, które obejmują:
   • poziom glukozy,
   • poziom cholesterolu (LDL, HDL) i trójglicerydów,
   • EKG,
   • USG jamy brzusznej,
   • wzrok w kierunku jaskry i zaćmy,
   • słuch.
   3.Raz na 5 lat profilaktycznie wykonuje się:
   • kolonoskopię,
   • badanie kału na obecność krwi utajonej,
   • RTG klatki piersiowej,
   • gęstość kości (densytometria),
   • stan prostaty i odbytu,
   • badanie ginekologiczne.

Każdego z nas czeka starość, ale skoro możemy poprawić swoją kondycję, korzystnie wpłynąć na samopoczucie i zwiększyć komfort życia, to warto do tego dążyć. Aby osiągnąć ten stan, trzeba jednak na niego zapracować. Warto pamiętać, że podstawą profilaktyki procesu starzenia jest ruch – nie zastąpi tego żadna tabletka.