Nowotwory u osób starszych – rak skóry. Jakie są jego przyczyny, objawy i jak go leczyć?
Rak skóry to najczęstszy nowotwór złośliwy – zachorowalność wzrasta o około 10-15% rocznie, a chorobę zazwyczaj diagnozuje się u osób po 80. roku życia. Nowotwory skóry obarczone są wysokim ryzykiem śmiertelności, a dodatkowo niszczą okoliczne tkanki, powodując bardzo poważne defekty estetyczne. Na wszelkie niepokojące objawy warto więc zwracać szczególną uwagę!
Z tekstu dowiesz się:
- jakie są rodzaje raka skóry,
- jakie są objawy raka skóry,
- jakie są czynniki zwiększające ryzyko zachorowania,
- jak można go leczyć.
Według statystyk Krajowego Rejestru Nowotworów rak skóry stanowi około 6,8% zachorowań onkologicznych u mężczyzn i 7,5% u kobiet. W 2010 r. w naszym kraju zanotowano ponad 10 tys. nowych przypadków nowotworów skóry. Najwięcej zachorowań, zarówno u kobiet, jak i mężczyzn, notuje się po 80. roku życia, choć ryzyko wzrasta tak naprawdę już po 20. roku życia.
Rodzaje raka skóry
Istnieje kilka podstawowych rodzajów nowotworów skóry.
- Rak podstawnokomórkowy – jest to najczęściej występujący nowotwór złośliwy skóry. Występuje przeważnie u pacjentów powyżej 65. roku życia (więcej niż 95% przypadków). Jest zlokalizowany zazwyczaj w okolicach twarzy – w obrębie nosa, wokół oczodołu, w kąciku przyśrodkowym oka. Rak podstawnokomórkowy skóry bardzo często rozwija się na podłożu stanów przedrakowych, a czynnikami powodującymi zezłośliwienie może być np. ekspozycja ciała na promieniowanie słoneczne, kontakt z niektórymi substancjami chemicznymi oraz zakażenie wirusem HPV.
- Rak płaskonabłonkowy skóry – to również nowotwór złośliwy, zbudowany jednak zazwyczaj z komórek ulegających rogowaceniu, czyli podobnych do zdrowego naskórka, które pokrywają ludzkie ciało. Rak płaskonabłonkowy skóry w większości przypadków rozwija się bardzo powoli, ale często skutkuje przerzutami na inne narządy. Najbardziej zaawansowaną postać tego nowotworu określa się mianem raka kolczystokomórkowego skóry.
- Czerniak – stanowi około 1,5-2% przypadków raka skóry, ale jest bardzo złośliwy i daje liczne przerzuty, zazwyczaj do węzłów chłonnych, wątroby, mózgu oraz kości. Wyróżnia się kilka rodzajów czerniaka – najczęstszym jest czerniak szerzący się powierzchownie, powstający ze znamion barwnikowych. Najgroźniejszy jest natomiast czerniak guzkowy, występujący przede wszystkim w obrębie twarzy i szyi, przeważnie u osób w podeszłym wieku.
Jak wygląda rak skóry?
Jeśli chodzi o pierwsze objawy raka skóry, to w wielu przypadkach bywają one niecharakterystyczne, a pacjent nie podejrzewa nawet, że zmiana może mieć podłoże nowotworowe. Na co więc należy zwracać uwagę? Na każdą brodawkę, pieprzyk czy znamię, które ma dziwny, nieregularny kształt, widocznie powiększa swoje rozmiary, boli, swędzi, sączy się z niej wydzielina ropna lub krew. Objawy raka skóry może ostatecznie potwierdzić jedynie lekarz na podstawie wyników badań histopatologicznych. Dlatego obecności niepokojących zmian skórnych nie wolno lekceważyć!
Rak skóry – czynniki ryzyka
Istnieje wiele czynników ryzyka raka skóry. Są wśród nich m.in. czynniki osobnicze, a konkretniej – I lub II fototyp urody. Częściej na nowotwory skóry chorują więc osoby o jasnej karnacji, włosach blond lub rudych, z licznymi piegami i niebieskimi oczami. Bez wątpienia duży wpływ na zachorowalność ma wiek – jak już wcześniej wspominaliśmy, najwięcej przypadków raka skóry notuje się u osób powyżej 80. roku życia.
Bardzo ważnym czynnikiem ryzyka nowotworów skóry jest promieniowanie słoneczne, a dokładniej – długotrwała ekspozycja ciała na jego działanie. Każdy senior na wakacjach przed letnim spacerem czy jakąkolwiek aktywnością na świeżym powietrzu powinien koniecznie pamiętać o zastosowaniu kremu z odpowiednim filtrem UV. Podczas upałów warto też ograniczyć przebywanie na słońcu od 11:00 do 18:00.
Wśród innych czynników ryzyka rozwoju raka skóry znajduje się również zakażenie wirusem HPV (brodawczak ludzki), kontakt z niektórymi substancjami chemicznymi (arsen, sadza, smoła), narażenie na długotrwały kontakt z promieniowaniem jonizującym, przewlekłe urazy skóry, procesy zapalne oraz blizny pooparzeniowe.
Leczenie raka skóry
Leczenie raka skóry jest dobierane pod kątem indywidualnego stanu zdrowia pacjenta, rozmiaru zmian nowotworowych czy stopnia zezłośliwienia. Podstawą terapii w zdecydowanej większości przypadków jest wycięcie zmiany wraz z marginesem zdrowych tkanek. Może być przeprowadzone tradycyjną metodą chirurgiczną lub kriochirurgiczną. Ponadto w leczeniu raka skóry stosuje się m.in. terapię fotodynamiczną, lasery CO2, maści 5-fluorouracylowe oraz radioterapię.
Zobacz również, co robić, aby nie zachorować na raka.
Źródła:
https://www.wco.pl/zb/files/publication/657017.pdf
http://onkologia.org.pl/nowotwory-skory-c44/
https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/nowotwory_skory/74371,czerniak
https://www.mp.pl/pacjent/onkologia/chorobynowotworowe/165361,rak-plaskonablonkowy-skory
