Niewydolność nerek – przyczyny, objawy, leczenie
Według różnych badań najliczniejszą grupę pacjentów ze zdiagnozowaną niewydolnością nerek stanowią osoby powyżej 60. roku życia. Jest to choroba, która może mieć zarówno przebieg ostry, jak i przewlekły, a nieleczona prowadzi do bardzo niebezpiecznych powikłań, a nawet śmierci.
Z tekstu dowiesz się:
- jakie są przyczyny niewydolności nerek,
- jakie są objawy niewydolności nerek,
- jak przebiega leczenie niewydolności nerek,
- czy w przebiegu leczenia warto stosować jakąś szczególną dietę.
Niewydolność nerek to schorzenie polegające na uszkodzeniu nefronów, czyli podstawowych jednostek budowy nerek, odpowiedzialnych za ich prawidłowe funkcjonowanie. W praktyce klinicznej wyróżnia się ostrą niewydolność nerek, która rozwija się bardzo szybko i ma gwałtowny, nagły przebieg, a także przewlekłą niewydolność nerek, czyli taką, która rozwija się powoli i mimo podjętego leczenia utrzymuje się powyżej trzech miesięcy. W przebiegu niewydolności nerek z czasem dochodzi do zmniejszenia liczby prawidłowo funkcjonujących nefronów oraz zwłóknienia nerek.
Niewydolność nerek zazwyczaj diagnozuje się na podstawie wyników badań moczu (np. krwiomoczu lub białkomoczu), badań obrazowych (np. USG stwierdzającego obecność torbieli) oraz wyników badań specjalistycznych, wskazujących na zmniejszenie przesączania kłębuszkowego (tzw. GFR) poniżej 60 ml na minutę.
Niewydolność nerek – przyczyny
Przyczyny niewydolności nerek mogą być różne, w zależności od tego, czy mamy do czynienia ze schorzeniem o charakterze ostrym, czy przewlekłym. I tak do przyczyn ostrej niewydolności nerek zalicza się:
- uszkodzenie miąższu nerek (np. na skutek zatrucia alkoholem),
- zmniejszenie przepływu krwi przez nerki (np. z powodu odwodnienia lub wstrząsu),
- utrudniony odpływ moczu z nerek (np. na skutek niepożądanego działania leków).
Z kolei przewlekła niewydolność nerek najczęściej jest efektem powikłań:
- cukrzycy (tzw. nefropatia cukrzycowa),
- nadciśnienia tętniczego (tzw. nefropatia nadciśnieniowa),
- miażdżycy (tzw. nefropatia miażdżycowa),
- kłębuszkowego zapalenia nerek.
Przewlekłą niewydolność nerek rzadziej wywołują odmiedniczkowe zapalenie nerek, kamica nerkowa oraz wielotorbielowate zwyrodnienie nerek.
Niewydolność nerek – objawy
W zależności od tego, z którym rodzajem schorzenia mamy do czynienia i jakie są jego przyczyny, objawy niewydolności nerek mogą być rozmaite. Do tych najczęściej występujących zalicza się:
- obecność białkomoczu i/lub krwiomoczu,
- wysokie ciśnienie krwi,
- obecność albuminy w moczu (w przypadku niewydolności nerek będącej powikłaniem cukrzycy lub nadciśnienia),
- obrzęki stóp, dłoni, twarzy,
- pogorszenie pracy serca (zadyszki, duszności),
- anemia (spowodowana zbyt niskim wytwarzaniem erytropoetyny),
- kwasica (wywołana przez upośledzenie wydalania kwasów).
Niewydolność nerek – leczenie
Leczenie niewydolności nerek jest absolutną koniecznością – w innym wypadku może dojść do poważnego zatrucia organizmu, a nawet śmierci. Jeżeli niewydolność nerek jest powikłaniem innych chorób, np. cukrzycy lub nadciśnienia, konieczna jest oczywiście terapia schorzenia nadrzędnego, co hamuje dalsze uszkodzenia nerek. Stosuje się też różnego rodzaju leki, które zmniejszają białkomocz i chronią struktury nerek. Konieczna może być również modyfikacja przyjmowanych środków farmakologicznych mogących mieć negatywny wpływ na pracę nerek.
Jeżeli przesączanie kłębuszkowe zmniejsza się do poziomu 20-30 ml na minutę, wskazane jest rozpoczęcie tzw. leczenia nerkozastępczego, czyli regularnych dializ. Jeżeli jest taka możliwość, u pacjentów – zwłaszcza młodych – przeprowadza się transplantację nerki. Udany przeszczep daje szansę na prowadzenie normalnego życia.
Dieta w niewydolności nerek
Bardzo ważnym elementem leczenia niewydolności nerek, zwłaszcza o charakterze przewlekłym, jest stosowanie odpowiedniej diety. W codziennym jadłospisie należy kontrolować przede wszystkim zawartość białka, sodu, fosforu i potasu. Oczywiście zarówno składniki mineralne, jak i białko w diecie są niezbędne, ale u osób z niewydolnością nerek ich ilość musi być ograniczona i dopasowana do stopnia upośledzenia pracy nerek. Dzieje się tak dlatego, że np. w wyniku przemian metabolicznych białka powstają kreatynina i mocznik, których niewydolne nerki nie są w stanie usunąć, podobnie jak nadmiaru fosforu czy potasu, co prowadzi do kolejnych nieprawidłowości i powikłań. Dlatego osoby z niewydolnością nerek muszą w wielu przypadkach modyfikować swoją dietę, w czym pomaga lekarz lub dietetyk.
