Jak udzielić pierwszej pomocy osobie starszej?

Osoby starsze borykają się z różnymi chorobami, których objawy mogą w każdej chwili ulec zaostrzeniu. Seniorzy są bardziej narażeni na omdlenia czy niebezpieczne upadki, które mogą skutkować np. złamaniami kończyn. Warto więc poznać zasady udzielania pierwszej pomocy w tego typu sytuacjach – szybko podjęte działania mogą uratować zdrowie, a nawet życie seniora!

Z tekstu dowiesz się:

  • jak powinno przebiegać udzielanie pierwszej pomocy przy omdleniu,
  • jak wygląda instrukcja udzielania pierwszej pomocy przy śpiączce cukrzycowej,
  • jak udzielić pierwszej pomocy seniorowi z podejrzeniem zawału,
  • jakie są zasady postępowania przy złamaniach.

Zanim rozpoczniemy udzielanie pierwszej pomocy – bez względu na to, czy u seniora podejrzewamy złamanie, omdlenie, zawał czy jakikolwiek inny stan zagrażający jego zdrowiu lub życiu – powinniśmy przeprowadzić tzw. badanie wstępne, czyli badanie funkcji życiowych. Trzeba więc sprawdzić, czy jest przytomny, czy oddycha, czy wyczuwalne jest jego tętno, czy jego źrenice reagują na światło. Jeżeli już się upewnimy, że życiu seniora nie zagraża niebezpieczeństwo, do czasu rozpoznania urazu należy ograniczyć jego wysiłek fizyczny, udzielić mu pierwszej pomocy oraz zabezpieczyć go przed utratą ciepła.

Omdlenie – zasady pierwszej pomocy

Mianem omdlenia określa się krótkotrwałą utratę przytomności spowodowaną niedotlenieniem mózgu oraz spadkiem ciśnienia tętniczego. U seniorów omdlenie może zostać wywołane nie tylko nagłym zaostrzeniem się choroby przewlekłej, ale również silnymi emocjami, długotrwałym staniem w bezruchu czy przebywaniem w dusznym pomieszczeniu. Aby pomóc seniorowi:

  • jeżeli jest przytomny – należy bezzwłocznie posadzić go na krześle i poprosić, by jak najmocniej pochylił się do przodu (głowa jak najbliżej kolan),
  • gdy zaczyna się osuwać na ziemię – trzeba go podtrzymać, ułożyć w pozycji na wznak i sprawdzić czynności życiowe,
  • zarówno siedzącemu, jak i leżącemu seniorowi należy rozluźnić odzież pod szyją, zadbać o dostęp świeżego powietrza, przypilnować, by przez kilka chwil siedział lub leżał – pozwoli to ustabilizować krążenie.

Jeżeli po około dwóch minutach senior nie powraca do świadomości, należy go potraktować jako osobę nieprzytomną i ułożyć w pozycji bocznej ustalonej.

Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach – śpiączka cukrzycowa

Dość często spotykaną wśród seniorów chorobą jest cukrzyca. Jeśli u chorego dojdzie do znacznego gwałtownego spadku poziomu cukru we krwi – np. na skutek ominięcia posiłku czy dużego wysiłku fizycznego – może on spowodować śpiączkę cukrzycową, objawiającą się nadmierną potliwością, osłabieniem, płytkim oddechem i drżeniem mięśni. W takiej sytuacji należy:

  • jeżeli senior jest przytomny – włożyć mu pod język dwie kostki cukru (chorzy bardzo często mają je przy sobie) albo dać do wypicia osłodzoną wodę,
  • jeżeli senior jest nieprzytomny – ułożyć go w pozycji ustalonej bocznej i nakryć kocem czy kurtką, aby nie uległ wychłodzeniu.

W obu sytuacjach należy wezwać pomoc medyczną.

Zasady udzielania pierwszej pomocy – zawał

Według statystyk najczęstszą przyczyną przedwczesnych zgonów w naszym kraju są choroby i nagłe stany sercowo-naczyniowe, wśród których można wymienić zawał serca, czyli uszkodzenie mięśnia sercowego na skutek niedotlenienia. Jego objawy to m.in. ostry, piekący ból w okolicach mostka, zimne poty, bladość skóry oraz nudności i wymioty. Przy podejrzeniu zawału należy:

  • ułożyć seniora w pozycji półsiedzącej, tak aby miał plecy oparte o coś stabilnego,
  • skontrolować czynności życiowe i rozluźnić odzież, zwłaszcza pod szyją,
  • jeśli ma przy sobie leki nasercowe, pomóc mu w ich przyjęciu,
  • wezwać pomoc medyczną, a następnie zadbać o komfort psychiczny i fizyczny seniora.

Warto pamiętać, że w przypadku podejrzenia zawału znaczenie ma każda minuta – im szybciej poszkodowany uzyska specjalistyczną pomoc, tym uszkodzenia serca mogą być mniejsze,

Udzielanie pierwszej pomocy – złamania

Złamane biodro u osoby starszej, a także inne złamania kończyn dolnych i górnych to dość często występujące u seniorów urazy, które mogą być np. efektem upadku na śliskim, oblodzonym chodniku. W takiej sytuacji:

  • nie wolno nastawiać kończyny ani gwałtownie nią poruszać, by nie pogłębić urazu,
  • należy unieruchomić kończynę w dwóch sąsiadujących ze złamaniem stawach – np. przy podejrzeniu złamania piszczeli powinno się unieruchomić nogę od stawu skokowego do kolana,
  • nie wolno podawać seniorowi nic do jedzenia ani picia,
  • należy okryć poszkodowanego kocem lub kurtką,
  • trzeba natychmiast wezwać pogotowie.

Udzielanie pierwszej pomocy w nagłej sytuacji to obowiązek – w wielu sytuacjach pozwala to uratować zdrowie, a nawet życie seniora.

Źródła:

https://www.ciop.pl/CIOPPortalWAR/appmanager/ciop/pl?_nfpb=true&_pageLabel=P29200377271427449603288&html_tresc_root_id=350&html_tresc_id=300003266&html_klucz=350&html_klucz_spis=350
https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.III.23.
http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:u83Bv3vSfpAJ:isp.policja.pl/download/12/1643/naglestany.pdf+&cd=1&hl=pl&ct=clnk&gl=pl