Czym są patogeny alarmowe?
Antybiotykooporność jest jednym z najpoważniejszych wyzwań zdrowotnych XXI wieku. Drobnoustroje wytwarzające mechanizmy oporności na antybiotyki określa się mianem patogenów alarmowych. To one w dużej mierze są odpowiedzialne za zakażenia szpitalne.
Z tekstu dowiesz się:
- czym są patogeny alarmowe,
- na jakie grupy dzieli się drobnoustroje alarmowe,
- za jakie choroby mogą odpowiadać szczepy alarmowe.
Pod koniec XX wieku problem coraz większej oporności bakterii na działanie antybiotyków stał się bardzo poważny. To zjawisko stało się częstą przyczyną groźnych infekcji bakteryjnych, zakażeń, a nawet przypadków śmierci.
Patogen alarmowy – co to znaczy?
Patogeny alarmowe – określane również jako szczepy alarmowe lub alert-patogeny – to drobnoustroje, które wytworzyły mechanizmy oporności na antybiotyki oraz chemioterapeutyki. To właśnie one w dużej mierze są odpowiedzialne za zakażenia szpitalne.
Drobnoustroje alarmowe dzieli się na trzy rodzaje:
- MDR – są to patogeny alarmowe oporne na co najmniej trzy grupy antybiotyków,
- XDR – są to szczepy alarmowe oporne na przynajmniej jeden preparat ze wszystkich grup antybiotyków,
- PDR – są to drobnoustroje alarmowe oporne na wszystkie preparaty ze wszystkich grup antybiotyków.
Patogeny alarmowe – lista
Patogeny alarmowe o największym znaczeniu to:
- gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus) – odpowiada m.in. za posocznicę, bakteryjne zapalenie wsierdzia, zakażenia ran pooperacyjnych, zapalenie płuc oraz zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
- enterokoki (Enterococcus) – wykazują oporność na wiele antybiotyków, wywołują m.in. zakażenia układu moczowego, zakażenia ran po operacjach ginekologicznych, zapalenia wsierdzia, zakażenia w obrębie jamy brzusznej i zakażenia u noworodków,
- dwoinka zapalenia płuc (Streptococcus pneumoniae) – w ostatnich latach obserwuje się jej oporność na penicylinę, wywołuje nie tylko zapalenie płuc, ale również ucha środkowego, zatok nosowych, opon mózgowo-rdzeniowych oraz krwi,
- pałeczki gram-ujemne (m.in. Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae i Serratia marcescens) – kolonizują m.in. układ oddechowy oraz dolny odcinek układu pokarmowego i żołądek.
Patogeny alarmowe – postępowanie profilaktyczne i lecznicze
Do zakażeń patogenami alarmowymi dochodzi zazwyczaj podczas pobytu pacjenta w szpitalu. Profilaktyka zakażeń polega przede wszystkim na zachowaniu rygorystycznych zasad higieny – zarówno przez personel medyczny oraz pacjentów, jak i osoby odwiedzające. Konieczne jest stosowanie przez personel rękawic, fartuchów i obuwia ochronnego podczas każdego wykonywanego badania czy zabiegu. Wszystkie powierzchnie, przedmioty i narzędzia muszą być regularnie dezynfekowane. Oczywiście bardzo ważne jest utrzymywanie higieny osobistej, w tym częste mycie rąk.
Leczenie zakażenia wywołanego przez patogen alarmowy zależy od zidentyfikowanego szczepu. Konieczna może być pełna izolacja pacjenta, stosowanie antyseptycznych środków do mycia ciała i włosów, a także stosowanie leków, na które poszczególne szczepy alarmowe wykazują wrażliwość.
