Choroby starcze – parkinson. Czy jest dziedziczny?

Choroba Parkinsona to zwyrodnienie struktur anatomicznych mózgu o nieustalonej przyczynie, objawiające się m.in. spowolnieniem ruchowym, drżeniem spoczynkowym, sztywnością mięśni oraz zaburzeniami postawy i chodu. Zespół Parkinsona jest schorzeniem typowym dla osób starszych – w zdecydowanej większości przypadków pierwsze objawy pojawiają się u osób około 60. roku życia.

Z tekstu dowiesz się:

• czy parkinson jest dziedziczny,
• jakie są objawy choroby Parkinsona,
• w jaki sposób może przebiegać leczenie choroby Parkinsona.

Choroba Parkinsona nie pojawia się u pacjentów z dnia na dzień – jej wystąpienie poprzedzone jest zazwyczaj różnego rodzaju objawami, które mogą być obecne u pacjenta nawet przez kilka, kilkanaście lat. Szacuje się, że zespół Parkinsona dotyczy od 0,15 do 0,3% ogólnej populacji, nieco częściej mężczyzn. Zazwyczaj obejmuje osoby powyżej 60. roku życia – w młodszych grupach wiekowych jest to bardzo rzadkie schorzenie.

Parkinson – co to jest?

Choroba Parkinsona to zwyrodnienie struktur anatomicznych mózgu, polegające na stopniowym zaniku znajdujących się w nim tzw. komórek dopaminergicznych. Nazwa schorzenia wywodzi się od nazwiska angielskiego medyka Jamesa Parkinsona, który już w 1817 r. jako pierwszy sporządził wstępną charakterystykę choroby oraz opisał jej podstawowe cechy. Ze względu na najbardziej typowe objawy, a więc drżenie oraz spowolnienie ruchowe, została ona nazwana drżączką poraźną.

Choroba Parkinsona – przyczyny

Jak dotąd nie udało się jednoznacznie ustalić przyczyn choroby Parkinsona. Niektórzy badacze twierdzą, że może być on związana z naturalnymi procesami starzenia się organizmu – komórki dopaminergiczne obumierają wraz z wiekiem, a to prowadzi do spadku stężenia dopaminy w organizmie. U 60-latków jest jej nawet 40-50% mniej niż u osób młodych, a badania dowiodły, że ruchowe objawy parkinsona są związane właśnie ze spadkiem stężenia dopaminy.

Przypuszcza się, że choroba Parkinsona może mieć swój początek poza układem nerwowym – u osób szczególnie podatnych może dojść do wniknięcia nieokreślonego czynnika patogennego do organizmu drogą wziewną i/lub pokarmową. Następnie szerzy się on w organizmie, docierając wzdłuż nerwów błędnych do pnia mózgu i śródmózgowia, dając początek procesom patologicznym.

Podejrzewa się, że choroba Parkinsona w pewnym stopniu może mieć podłoże dziedziczne – według niektórych badań wśród chorych znajduje się od 5 do 35% przypadków dziedzicznych, z pewnymi charakterystycznymi mutacjami genowymi. Nie jest to jednak reguła, bo wiele zachorowań ma charakter samoistny.

Parkinson – objawy

Jak już wcześniej wspomniano, pierwsze objawy parkinsona mogą się pojawiać kilka, kilkanaście lat przed rozpoznaniem choroby. Są one mało specyficzne i mogą obejmować:

• osłabienie węchu,
• depresję,
• zaparcia,
• zaburzenia snu.

W rozwiniętym stadium choroby Parkinsona najbardziej charakterystycznym objawem jest tzw. bradykinezja, czyli spowolnienie ruchowe, obejmujące wszystkie czynności dnia codziennego. Pacjent wolniej mówi, wolniej chodzi, wolnej się ubiera, bardzo powoli spożywa posiłki. Ma również problemy z rozpoczynaniem ruchów i nie jest w stanie ich przyspieszyć.

Innym typowym symptomem choroby Parkinsona jest drżenie spoczynkowe. W początkowej fazie schorzenia drżenie może ustępować w fazie ruchu, ale później jest obecne również w trakcie ruchu. Co ciekawe, drżenie zazwyczaj nie obejmuje głowy, a jedynie czasami brodę.

Charakterystyczna dla choroby Parkinsona jest też sztywność mięśniowa – najczęściej kończyn, ale czasami również tułowia oraz szyi, przez co pacjent garbi się, przyjmując typową dla schorzenia pochyloną sylwetkę. Sztywność mięśniowa powoduje ból podczas ruchu kończyny, trudności w pokonywaniu oporu ruchowego, na twarzy widoczna jest w postaci maskowatej, ubogiej mimiki.

Przebieg choroby Parkinsona ma niestety charakter postępujący. Przez około 5 lat przy stosowaniu odpowiednich leków pacjent może jeszcze zachować samodzielność i sprawność. Zmiany jednak cały czas postępują, uszkodzeniom ulegają kolejne struktury mózgu, a odpowiedź na leki jest coraz mniejsza. W najbardziej zaawansowanych stadiach choroby chory spędza większość czasu na wózku lub w łóżku. Należy mieć też świadomość, że choroba Parkinsona jest obarczona wysokim ryzykiem powikłań, takich jak dyskinezy pląsawicze, czyli nadmiar ruchów, zaburzenia psychotyczne, lęki, otępienie, częste nocne oddawanie moczu, spadki ciśnienia, bóle barku lub kręgosłupa i podwójne widzenie.

Parkinson – leczenie

Leczenie parkinsona obejmuje m.in. terapię farmakologiczną i usprawniającą (rehabilitacja). Warto pamiętać, że zespół Parkinsona jest niestety nieuleczalny, a terapia może jedynie hamować jego rozwój oraz poprawiać jakość życia pacjenta.

Najczęściej stosowane leki na parkinsona to przede wszystkim lewodopa oraz wspomagające jej działanie inhibitory metylotransferazy katecholowej czy agoniści dopaminy. Stosowana w leczeniu choroby Parkinsona lewodopa podnosi stężenie dopaminy w odpowiednich strukturach mózgowych. Bardzo ważna jest także odpowiednia rehabilitacja, która usprawnia chorego i łagodzi dolegliwości związane ze sztywnością mięśni. Oczywiście konieczne jest także leczenie wszystkich objawów ubocznych oraz powikłań.

Źródła:

http://www.pnmedycznych.pl/wp-content/uploads/2015/07/pnm_2015_468-476.pdf
https://www.mp.pl/pacjent/neurologia/choroby/151060,choroba-parkinsona
https://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:HEShlZGwaA4J:https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/download/40933/28116+&cd=2&hl=pl&ct=clnk&gl=pl