DEMENCJA STARCZA

Demencja – zwana również otępieniem starczym – to choroba, w której przebiegu u pacjenta dochodzi do postępującego upośledzenia funkcji intelektualnych: problemów z pamięcią, spowolnienia myślenia oraz różnego rodzaju zaburzeń zachowania. Jest to schorzenie, które występuje przede wszystkim u osób starszych.

Z tekstu dowiesz się:

• co to jest demencja,
• jakie są przyczyny demencji,
• jakie są objawy demencji,
• jak przebiega leczenie demencji starczej.

Demencja to zmniejszenie sprawności umysłowej, które wynika ze zmian powstałych w mózgu. Są one odpowiedzialne za postępujące osłabienie funkcji poznawczych, takich jak: pamięć, myślenie, orientacja, liczenie czy zdolność rozumienia.

Szacuje się, że w Polsce na demencję choruje około 400 tys. osób, przy czym częstość występowania choroby rośnie wraz z wiekiem. Według statystyk objawy demencji pojawią się u około 6% osób w wieku 60 lat oraz 25% osób po 85. roku życia.

Demencja – co to za choroba?

Demencja starcza to schorzenie, w którego przebiegu dochodzi do rozmaitych zmian zwyrodnieniowych, degeneracyjnych oraz zanikowych różnych tkanek mózgu. Warto mieć świadomość, że pod pojęciem demencji kryje się tak naprawdę wiele różnych jednostek chorobowych, takich jak: alzheimer, parkinson czy choroba Picka. Różnią się one m.in. rodzajem zmian degeneracyjnych, do których dochodzi w tkankach mózgu, oraz ich umiejscowieniem.

Demencja starcza – przyczyny

Demencja starcza jest wywoływana przez różnego rodzaju zmiany neurodegeneracyjne zachodzące w tkankach mózgu. Bezpośrednią przyczyną choroby Alzheimera są np. zaniki korowe mózgu, głównie w płatach skroniowych i ciemieniowych. Do powstawania tego typu nieprawidłowości mogą się przyczyniać czynniki genetyczne, naturalne procesy starzenia, a także pierwotne zmiany chorobowe i czynniki zewnętrzne. Ryzyko wystąpienia demencji zwiększają:

• wodogłowie,
• guzy mózgu,
• choroba Creutzfeldta-Jacoba,
• krwiaki pourazowe,
• padaczka,
• niedobory pokarmowe (kwasu foliowego czy witaminy B₁),
• choroby tarczycy,
• choroby wątroby,
• alkoholizm,
• przyjmowanie niektórych leków.

Demencja starcza – objawy

Najbardziej powszechnym objawem demencji jest zanik pamięci. Inne objawy demencji to:

• problemy z orientacją w czasie i przestrzeni,
• utrata zdolności uczenia się,
• zanik umiejętności rozpoznawania rzeczy i osób,
• zanik umiejętności właściwej oceny sytuacji i podejmowania decyzji,
• trudności w mówieniu,
• problemy z liczeniem,
• apatia i wahania nastroju,
• drażliwość,
• agresja,
• lęk.

Poszczególne etapy demencji starczej różnią się między sobą objawami oraz ich nasileniem. W pierwszym etapie choroby pacjent miewa pozornie niewielkie kłopoty: zapomina o zapłaceniu rachunków czy nie pamięta, gdzie zostawił klucze od mieszkania. Takie sytuacje zdarzają się każdemu, dlatego początkowo są bagatelizowane zarówno przez chorego, jak i przez członków jego rodziny. Zwykle zrzuca się je na karb zmęczenia i wieku. W żaden sposób nie łączy się ich jednak z pierwszymi objawami demencji.

Drugi etap demencji starczej to stopniowe nasilanie się kłopotów z pamięcią oraz pojawianie się kolejnych objawów: apatii, drażliwości, trudności w mówieniu i możliwość poruszania się poza domem tylko pod opieką. Te objawy nasilają się stopniowo, czego skutkiem jest powolne wycofywanie się osoby chorej z życia zawodowego i społecznego. Na tym etapie choroby mogą także pojawić się problemy z odżywianiem i ogólne osłabienie organizmu.

Ostatni etap demencji starczej to moment, w którym choroba całkowicie przejmuje kontrolę nad życiem pacjenta. Traci on kontakt z otoczeniem oraz zdolność wykonywania codziennych czynności. Pojawiają się najbardziej przykre dla pacjenta i jego bliskich objawy demencji starczej: urojenia, agresja i całkowity brak samodzielności. Jest to etap, w którym najlepszą formą opieki nad seniorem jest pobyt stały w specjalistycznym domu opieki.

Demencja starcza – leczenie

Demencja jest nieuleczalna – współczesna medycyna niestety nie potrafi jeszcze odwracać zmian strukturalnych zachodzących w mózgu. Leczenie demencji polega więc na łagodzeniu objawów i poprawie jakości życia chorego.

W farmakoterapii zastosowanie znajdują leki, których zadaniem jest zwiększanie poziomu acetylocholiny – substancji przekaźnikowej układu nerwowego, odpowiedzialnej m.in. za procesy pamięciowe i zdolność uczenia się. Stosowane leki na demencję to także różnego rodzaju środki przeciwdepresyjne, uspokajające czy ułatwiające zasypianie.

Drugi element terapii to ćwiczenia mózgu. Należą do nich:

• rozwiązywanie krzyżówek, sudoku i łamigłówek,
• gra w gry planszowe, szachy, warcaby i karty,
• czytanie książek.

Wymienione ćwiczenia to nie tylko element terapii, ale także profilaktyki. Aby ograniczyć możliwość wystąpienia demencji, jak najwcześniej powinniśmy wprowadzić w swoje życie również takie zmiany, jak: jedzenie dużej ilości orzechów i ryb, regularna aktywność fizyczna oraz odpowiednia ilość snu.

Demencja starcza – jak długo trwa i jak przebiega?

Demencja starcza u każdego rozwija się w sposób indywidualny – u niektórych pacjentów jest to kilka, a nawet kilkanaście lat, u innych objawy postępują bardzo szybko. Ważne jest szybkie rozpoznanie schorzenia, wprowadzenie leczenia i rehabilitacji oraz odpowiedniej opieki – demencja starcza nie jest co prawda uleczalna, ale właściwe postępowanie pozwala mocno poprawiać jakość życia chorych.

Źródła:

https://www.rpo.gov.pl/sites/default/files/Broszura_Alzheimer.pdf