Choroby starcze – nietrzymanie moczu

Nietrzymanie moczu (inkontynencja) to mimowolny i niekontrolowany wyciek moczu spowodowany wzrostem ciśnienia w brzuchu i parciem. Bywa on wywołany gwałtownymi czynnościami, takimi jak śmiech lub kichnięcie. Jest to dolegliwość wstydliwa, indywidualna i najczęściej przemilczana. Niesłusznie, ponieważ ten problem da się leczyć i warto o nim rozmawiać w odpowiedni sposób.

Z tekstu dowiesz się:

• jakie są objawy i rodzaje inkontynencji,
• jakie są najczęstsze powody nietrzymania moczu,
• dlaczego diagnostyka jest tak ważna w przypadku nietrzymania moczu,
• jak rozmawiać ze starszymi osobami, które zmagają się z nietrzymaniem moczu i jak zapobiegać temu schorzeniu.

Szacuje się, że nietrzymanie moczu dotyka od 2,5 do nawet 5 mln Polaków. Nietrzymanie moczu u mężczyzn jest zjawiskiem. Schorzenie częściej dotyczy kobiet, a problem jest szczególnie nasilony w populacji osób starszych. 37 proc. kobiet doświadcza go pomiędzy 35. a 54. rokiem życia, natomiast 39 proc. po 65. roku życia. Według WHO inkontynencja może dotyczyć nawet co trzeciej kobiety.

U osób starszych jest ona sporym problemem, który pogarsza jakość ich życia i bardzo często prowadzi do zaniechania aktywności. Ponadto chorzy często się do niego nie przyznają. Jak przeciwdziałać inkontynencji u seniorów z poszanowaniem ich intymności?

Nietrzymanie moczu – objawy i rodzaje inkontynencji u osób starszych

– Nietrzymanie moczu zwykle rozwija się powoli i może objawiać się na wiele sposobów. Pierwszym sygnałem jest nieoczekiwane popuszczenie niewielkiej ilości moczu podczas kaszlu bądź częste wizyty w toalecie. To najodpowiedniejszy moment, by udać się na konsultacje do internisty, a w dalszym etapie zasięgnąć porady specjalisty (urologa, neurologa, a w przypadku kobiet także ginekologa) i rozpocząć świadomą profilaktykę – wyjaśniają eksperci Willi Łucja.

W zależności od stopnia zaawansowania choroby objawy mogą być różne – od gubienia kilku kropel podczas śmiechu, kaszlu czy kichnięcia, po niemożność utrzymania moczu przy pełnym pęcherzu. Wyróżniamy trzy główne typy nietrzymania moczu:

• wysiłkowe nietrzymanie moczu (WNM) – mimowolne popuszczanie moczu zwykle podczas nagłego i silnego napięcia powłok brzusznych,
• naglące nietrzymanie moczu (NNM) – niekontrolowana utrata moczu podczas parcia na pęcherz moczowy; do popuszczenia dochodzi zwykle w drodze do toalety,
• nietrzymanie moczu z powodu przepełnienia pęcherza – do uwolnienia moczu dochodzi zwykle przy przepełnionym pęcherzu moczowym.

Nietrzymanie moczu – przyczyny

– Zmiany hormonalne i upływ czasu zmniejszają sprawność mięśni, które przestają być sprawne i elastyczne, przez co nie zamykają szczelnie ujścia pęcherza. To z kolei może powodować, że mocz wycieka wbrew woli osoby – wyjaśniają eksperci Willi Łucja.

Do najczęstszych przyczyn występowania inkontynencji zalicza się:

• zwiotczenie mięśni miednicy, osłabienie cewki moczowej i obniżenie pęcherza,
• starcze osłabienie mechanizmu zwieraczowego wskutek zmian hormonalnych, co prowadzi do pogłębienia WNM oraz do wzrostu nadreaktywności pęcherza moczowego,
• infekcje układu moczowego,
• kamica pęcherza moczowego,
• zaparcia,
• otyłość,
• przebyte porody,
• operacje ginekologiczne i urologiczne,
• przerost gruczołu prostaty u mężczyzn,
• brak możliwości szybkiego dojścia do toalety.

Nietrzymanie moczu – jak diagnozować?

Jak podkreślają specjaliści ośrodka, o problemie należy poinformować w czasie wizyty u lekarza rodzinnego, który ukierunkuje dalszą terapię. Po wnikliwym wywiadzie zleci odpowiednią diagnostykę, którą stanowi:

• badanie USG,
• cystoskopia,
• posiew moczu,
• badania urodynamiczne.

Powyższe badania i rozmowa z lekarzem są niezbędne, by wykluczyć inne przyczyny zaburzeń funkcji pęcherza, jak np. mięśniaki macicy, które mogą go uciskać, nasilając parcie.

– Bardzo ważne jest, aby osoba zmagająca się z inkontynencją szukała pomocy i rozwiązań, jakie zapewnia współczesna medycyna – przekonują eksperci Willi Łucja – Nietrzymanie moczu można i trzeba leczyć. Tu ogromną rolę odgrywa również opiekun osoby starszej, który powinien mieć fachową wiedzę na temat schorzenia i kiedy zauważy problem, będzie mógł skutecznie na niego zareagować, nie naruszając godności osoby starszej. Sytuacja nie jest komfortowa, dlatego opiekun musi kierować się empatią i taktem – tłumaczą specjaliści Willi Łucja.

Nietrzymanie moczu – troska o komfort osoby starszej

Nietrzymanie moczu to problem nie tylko zdrowotny, ale i społeczny. Osoby, które się z nim zmagają z powodu ogromnego stresu i skrępowania, zaczynają unikać relacji i kontaktów z innymi w obawie przed kompromitacją. Ponieważ w większości przypadków inkontynencji można zapobiec, warto przekonać seniora do:

• codziennych ćwiczeń mięśni dna miednicy (tzw. mięśni Kegla),
• rezygnacji z nałogów, np. palenia, które może nasilać kaszel,
• picia odpowiedniej ilości płynów,
• wspierania nóg na niewielkim podnóżku podczas oddawania moczu.

Opiekun powinien zachęcić osobę starszą do wizyty u lekarza i pilnować, aby podopieczny zastosował się do konkretnych zmian. Dobrze jest zachęcić go do wykonywania ćwiczeń wzmacniających mięśnie miednicy i przepony – w tym celu wskazana jest odpowiednia rehabilitacja i świadome zaangażowanie osoby starszej w codzienny trening. Warto też przekonać seniora do systematycznego chodzenia do toalety o określonej porze, a w przypadku demencji – zastosować pieluchomajtki.

Nietrzymanie moczu u osób starszych nie musi wiązać się ze wstydliwymi i krępującymi sytuacjami. Wystarczy szybka reakcja, odpowiednia diagnostyka i skorzystanie z wygodnych rozwiązań higienicznych, aby jakość życia seniora znacząco się polepszyła.